گزارش کارشناسان واحد تحلیل تامین سرمایه امید، نشان می‌دهد اوره تحت عوامل مختلفی تا پایان سال ۲۰۵۰ قرار خواهد گرفت و نوساناتی را تجربه خواهد کرد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، کارشناسان واحد تحلیل تامین سرمایه امید در گزارشی، محرک‌های رشد و محدوده کننده این ماده در بازار جهانی را نام بردند و نوشتند:
پیش‌بینی رشد تولید اوره تا سال ۲۰۵۰ تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از :
۱. عوامل محرک رشد تولید اوره
افزایش تقاضا برای کود های شیمیایی: با رشد جمعیت جهانی (پیش‌بینی ۹.۷ میلیارد نفر تا ۲۰۵۰)، نیاز به افزایش تولیدات کشاورزی و استفاده از کود های نیتروژنه مانند اوره برای تأمین امنیت غذایی افزایش می‌یابد.
تقاضا در بخش صنعتی: اوره در تولید مایعات کاهش دهنده آلایندگی (AdBlue) برای خودروهای دیزلی استفاده می‌شود. با تشدید مقررات زیست‌محیطی (مانند استانداردهای یورو ۷)، تقاضا در این بخش رشد خواهد کرد.
توسعه کشاورزی در کشورهای در حال توسعه: کشورهای آفریقایی و جنوب آسیا که هنوز مصرف کود پایینی دارند، ممکن است با بهبود زیرساخت‌ها و افزایش آگاهی، تقاضای اوره را افزایش دهند.
۲. عوامل محدود کننده رشد
انتقال به کشاورزی پایدار: فشارهای زیست‌محیطی ناشی از آلودگی نیترات (مانند اوتریفیکاسیون) و انتشار گازهای گلخانه‌ای (CO₂ و N₂O) ممکن است سیاست‌ها را به سمت کاهش استفاده از کود های شیمیایی سوق دهد.
جایگزینی با کودهای هوشمند: توسعه فناوری‌های جدید مانند کودهای آهسته رهش یا استفاده از زیست کودها ممکن است وابستگی به اوره را کاهش دهد.
نااطمینانی در قیمت انرژی: تولید اوره به گاز طبیعی به‌عنوان ماده اولیه وابسته است. نوسانات قیمت گاز (به‌ویژه در مناطق تولیدکننده مانند خاورمیانه، روسیه و آمریکا) می‌تواند بر هزینه‌ها تأثیر بگذارد.
۳. پیش‌بینی روند رشد بر اساس داده‌های فعلی
سازمان‌های بین‌المللی مانند IFA (انجمن بین‌المللی کود) پیش‌بینی می‌کنند که تقاضای جهانی اوره تا ۲۰۵۰ سالانه ۱.۵ تا ۲ درصد رشد کند، اما این نرخ ممکن است تحت تأثیر عوامل فوق کاهش یابد.
مناطق کلیدی تولید:
- چین و هند به‌عنوان مصرف‌کنندگان اصلی اوره باقی خواهند ماند.
- خاورمیانه و شمال آفریقا (مثلا ایران، قطر و عربستان) به‌دلیل دسترسی به گاز ارزان، نقش مهمی در تولید خواهند داشت.
- آفریقا ممکن است با توسعه زیرساخت‌ها، به یک قطب جدید تولید تبدیل شود.
۴. سناریو های احتمالی تا ۲۰۵۰
سناریوی خوش‌بینانه: رشد مداوم تقاضا (سالانه ۲-۳٪) به دلیل افزایش جمعیت، گسترش کشاورزی و تقاضای صنعتی.
سناریوی محافظه‌کارانه: رشد آهسته‌تر (زیر یک درصد) به دلیل سیاست‌های کاهش کودهای شیمیایی و جایگزینی با فناوری‌های سبز.
۵. نتیجه‌گیری
تولید اوره تا ۲۰۵۰ احتمالاً روندی صعودی اما با نرخ کاهشی خواهد داشت. تمرکز بر فناوری‌های پاک (مانند تولید اوره با کربن صفر) و تطابق با قوانین زیست‌محیطی، تعیین‌کننده موفقیت بلندمدت این صنعت خواهد بود.
بر اساس برخی گزارش‌ها، ظرفیت تولید اوره در سال ۲۰۲۳ میلادی ۲۴۲ میلیون تن بوده و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۲ به ۳۱۵ میلیون تن برسد.
هم‌چنین پیش‌بینی می‌شود بازار جهانی اوره از ۲۵/۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ به ۲۵/۹۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۹ برسد که نشان‌دهنده نرخ رشد سالانه ترکیبی ۰۵/۳ درصدی در این دوره است.
با این‌حال، برخی سناریوهای کاهش کربن نشان می‌دهد با استفاده بهینه‌تر از کود های اوره، ممکن است تقاضا برای اوره تا سال ۲۰۵۰ کاهش می‌یابد.
در مجموع رشد تولید اوره تا سال ۲۰۵۰ به تعادل بین نیازهای کشاورزی، پیشرفت‌های فناوری در تولید اوره و سیاست‌های زیست‌محیطی بستگی دارد.
پیش‌بینی دقیق قیمت اوره تا سال ۲۰۵۰ به دلیل نوسان زیاد بازارهای جهانی، وابستگی به قیمت گاز طبیعی (به‌عنوان ماده اولیه اصلی تولید اوره)، سیاست‌های کشاورزی کشورها، تغییرات اقلیمی و تقاضای جهانی، دشوار است.
با این‌حال، می‌توان چند سناریوی کلی برای روند قیمت اوره در بلندمدت مطرح کرد:
عوامل موثر بر قیمت اوره
۱. قیمت گاز طبیعی: چون اوره از آمونیاک مشتق می‌شود و آمونیاک از گاز طبیعی تولید می‌شود، هر نوسان در قیمت گاز بر قیمت اوره تاثیرگذار است.
۲. تقاضای جهانی کشاورزی: افزایش جمعیت و نیاز به تولید بیشتر غذا تقاضا برای کودهای شیمیایی از جمله اوره را افزایش می‌دهد.
۳. مقررات زیست‌محیطی: مقررات سخت‌گیرانه‌تر ممکن است باعث کاهش استفاده از کودهای شیمیایی شود یا باعث افزایش هزینه تولید آن‌ها شود.
۴. تحولات ژئوپلیتیک: جنگ‌ها، تحریم‌ها یا بحران‌های انرژی بر تولید و عرضه اوره تأثیر می‌گذارند.
۵. پیشرفت‌های فناوری: توسعه کودهای هوشمند یا ارگانیک ممکن است جایگزین‌هایی برای اوره ایجاد کند.
سناریوهای احتمالی قیمت اوره تا ۲۰۵۰
قیمت‌ها تقریبی هستند و بر اساس دلار آمریکا برای هر تن در بازار جهانی تخمین زده شده‌اند.
عوامل تاثیرگذار خاص بر بازار ایران
۱. قیمت جهانی اوره: ایران صادرکننده بزرگ اوره است، بنابراین قیمت جهانی نقش اصلی دارد.
۲. نرخ ارز (دلار به ریال): قیمت داخلی اوره بسیار تحت تأثیر نوسانات دلار است.
۳. یارانه‌ها و سیاست‌های داخلی: دولت ایران ممکن است برای حمایت از کشاورزان، قیمت‌گذاری دستوری را انجام بدهد.
۴. تورم داخلی و هزینه‌های تولید: هزینه‌های انرژی، حمل‌ونقل، دست‌مزد و غیره در ایران افزایش پیدا می‌کند.